MƏDƏNİYYƏTİN YENİ İNKİŞAF KONSEPSİYASI - “YENİ MƏDƏNİYYƏT MODELİ”

Dünyanın istənilən ölkəsini mədəniyyəti ilə məğlub və ya qalib etmək olar. Sözsüz, Azərbaycan mədəniyyətinin inkişaf tarixində müstəsna xidmətləri olan insanların əməyi danılmazdır. Onların hər birinin adı Azərbaycanın mədəniyyət tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb. İstənilən dövrlərdə dünyanın bütün nöqtələrində milyonlarla insanı heyran qoyub Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti.

“Bəs dövrümüzdə mədəniyyət sahəsinin daha da inkişafı və zənginliyi üçün hansı addımlar atılmalıdır?” sualına cavab tapmaq üçün “Mədəniyyət” kanalının direktoru, Azərbaycanın Əməkdar artisti Ramil Qasımova müraciət etdik.

O, müsahibəsində bu istiqamətdə atılması vacib olan addımlardan danışıb.

- Bu gün ölkəmizdə bütün sahələrdə yeni, müasir idarəetmə sistemi qurulur. Azərbaycan mədəniyyəti zəngin tarixi köklərə malikdir. Milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunması, təbliği istiqamətində ölkə rəhbərliyinin gördüyü işlər danılmazdır. Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə dəfələrlə ölkə xaricində mədəniyyətimizin təbliğində mən də bir musiqiçi kimi iştirak etmişəm. Zənnimcə, müasir dövrdə mədəniyyətimizin inkişafı üçün yeni idarəetmə modeli mədəniyyət sahəsinə də şamil olunmalıdır. Çox təəssüf edirəm ki, hazırda teatr, konsert müəssisələrində idarəetmə mexanizmi sovet dövründəki kimi qalıb.

- Necə zənn edirsiniz, bu amili hansı addımları atmaqla mükəmməlləşdirmək olar?

- Fəxri titullar dövrümüzdə yalnız MDB ölkələrində qalıb. Fikrimcə, mədəniyyət xadimlərinə dövlət tərəfindən verilən fəxri adlar 1, 2, 3-cü dərəcəli dövlət sənətçisi adı ilə, kateqoriyalarla əvəz olunsa, daha məqsədəuyğun olardı.

Eyni zamanda il ərzində incəsənət xadimlərinə verilən mükafat və fərdi təqaüdlər cənab Prezidentə xüsusi komissiyanın razılığı və imzası ilə təqdim olunmalıdır.

Elektron, eyni zamanda Azərbaycan klassik bəstəkarlarının əlyazmalarının qorunması məqsədilə Azərbaycan musiqi not arxivi yaradılmalıdır. İl ərzində müxtəlif kitabxanalarda şairlərin, dramaturqların adına həftələrin təşkil edilməsi də məqbul yenilik olardı.

Musiqi məktəbini fərqlənmə ilə bitirən şagirdlərin Milli Konservatoriyaya, Bakı Musiqi Akademiyasına, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinə qəbuluna dəstək məqsədilə Təhsil Nazirliyi ilə qarşılıqlı memorandumun bağlanması, musiqi məktəblərində elektron musiqi müasir fakültəsinin açılması da mədəniyyətimizin inkişafına xidmət edən addımlardan sayıla bilər.

Bu silsilədə əbədiyaşarlar layihəsinin keçirilməsi və layihə çərçivəsində hər həftə regionlarda  fəaliyyət göstərən mədəniyyət müəssisələrinin əməkdaşları ilə klassiklərin xatırlanması, zənnimcə, klassiklərimizin təbliğinə xidmət edər.            

“Bura Vətəndir layihəsi”ni də regionlarla bağlı etmək olar. Bu layihə milli adət-ənənələrimizin, unudulmuş qədim el sənətlərinin telekanallarla birgə mütəmadi olaraq təbliğinə xidmət edir.

- Bəs sadaladığınız bəndlərdən əlavə, növbəti mərhələdə daha hansı addımlar atmaq olar?

- Prodüser mərkəzlərinin fəaliyyəti dövrümüzün ayrılmaz və vacib hissəsidir. “Bizi birləşdirən mədəniyyət” layihəsi - mərkəzin əsas məqsədi yeni istedadların üzə çıxması, müasir təfəkkürlü, sağlam düşüncəli, kreativ, 18-30 yaşda olan gəncləri bir yerə toplamaqdır. Məqsəd gənc rəssamları, heykəltəraşları, dramaturqları, musiqiçiləri, bir sözlə, mədəniyyətlə məşğul olan istedadlı gəncləri ölkə daxilində və xaricində təbliğ etməkdir.

Məlumdur  ki, bu il Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının 100 illik yubileyidir.  Bununla əlaqədar olaraq sözügedən teatr haqqında bədii sənədli filmin çəkilməsi, Azərbaycan opera inciləri telefestivalının keçirilməsi, Azərbaycan operası antologiyasının yazılması gözəl addım olardı.

Müasir Azərbaycanımızı əks etdirən, zamanla ayaqlaşan yeni liberettolar sifariş edilməlidir, eyni zamanda, gənc bəstəkarlar bu işlərə cəlb olunmalıdır,

Ölkəmizdə mədəni irsin, mədəni qoruqların qorunması və təbliği ilə bağlı işçi qrup və komissiya yaradılmalıdır.

Mədəniyyət sahəsində çalışan incəsənət xadimlərinin tibbi sığortası, eyni zamanda, sağlamlıq məqsədilə idman klublarda məşqlərininin təşkil edilməsi arzuediləndir.

- 100 ildən çox tarixi olan Azərbaycan teatrının inkişafı yönündə hansı addımlar atıla bilər?

- Bu mövzu çox geniş şərh oluna bilər. Həm solist, həm də quruluş hissə müdiri kimi 12 ildən çox teatrda çalışmışam. Aktyorların maddi-mənəvi qayğıları ilə bağlı, onların problemlərinin həlli üçün ayda bir dəfə Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndəsi ilə  brifinqlərin keçirilməsi vacib məsələlərdəndir. Həmçinin, hər teatrın foyelərində teatrın  keçmişini  əks etdirən muzeylərin yaradılması məqsədəuyğun olardı.

Bu gün tamaşaçıları teatra cəlb etmək üçün teatr-konsert müəssisələrində sovet dövründən qalan dekorasiyalar müasir tərtibatla əvəz olunmalıdır. Hər bir teatrda marketinq qrupu yaradılmalıdır.

Kukla sənətinin inkişafı məqsədilə müasir kuklalardan ibarət 3D effektlə müasir uşaqlarda maraq doğura biləcək tamaşalar qurulmalıdır.

Populyar, peşəkar estrada ifaçıları Rəşid Behbudovun adını daşıyan teatra (Rəşid Behbudov Adına Dövlət Mahnı Teatrı – red.) solist kimi işə qəbul olunmalı və teatrda mütəmadi olaraq canlı orkestr ilə konsertlər təşkil olunmalıdır.

Klassik musiqimizin təbliği məqsədilə, düşünürəm ki, təkcə mədəniyyət kanalında deyil, digər telekanallarda da klassik musiqi xəzinəsi layihəsinin həyata keçirilməsi də müsbət addım olar. Layihə çərçivəsində Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası dünya və Azərbaycan klassik ifaçılarının televiziyalarla birgə mütəmadi olaraq konsertlərini təşkil etməlidir.

Həmçinin, dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylidən başlayaraq klassik bəstəkarlarımızın əsərlərinin tarixdə qalması məqsədilə müasir texniki imkanlarla fond səs yazıları təşkil olunmalıdır.

Pandemiyadan sonra hər həftə Dənizkənarı Milli Parkda turistlərin və şəhər sakinlərinin asudə vaxtlarının səmərəli keçirməsi məqsədilə simfonik orkestr və müxtəlif musiqi kollektivlərinin iştirakı ilə açıq konsertlərin təşkili də inkişafa xidmət edən addımlardan olardı.

Gənc Tamaşaçılar Teatrı gənc liberettoçulara müasir aktual əsərlərin sifarişini verməlidir.

Mədəniyyət xadimlərinə güzəştli ev şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə mədəniyyət şəhərciyinin yaradılması arzuediləndir.

Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə “Mədəniyyət” kanalı ilə birgə telefestival və müsabiqələr təşkil olunmalıdır. Burada əsas məqsəd həm də vizual baxımdan müasir çəkiliş və geniş kütləyə yüksək keyfiyyət təqdim etməkdir.

Eyni zamanda, mədəniyyətimizin, musiqimizin daha da geniş miqyasda təbliği üçün beynəlxalq telekörpülər təşkil olunmalıdır.

Pandemiya zamanı “Mədəniyyət” kanalının təşkilatçılığı ilə “Azərbaycan aşıqları” layihəsi baş tutdu. Zənnimcə, “Azərbaycan aşıqları” adlı ontologiyanın yaradılması və telemüsabiqənin təşkili qədim milli el sənətimizin təbliğinə xidmət edər.

Bundan başqa, Azərbaycan xalçaçılıq nümunələrinin təbliği məqsədilə müxtəlif vaxtlarda xalça festivallarının təşkil olunması - Qarabağ, Şəki, Naxçıvan, Bakı xalçalarının musiqili tamaşasının qurulması da maraqlı layihələrdən olardı.

- Bəs Azərbaycan kinosunun inkişafı üçün hansı addımların atılması zəruridir?

- Azərbaycan kinosu zəngin, bədii, nümunəvi tarixə malikdir. Kinomuzun inkişafı məqsədilə “Azərbaycanfilm”in “Bakı Media Mərkəzi”nə verilməsi, zənnimcə, daha məqsədəuyğun olardı.

- Rəssamlıq sahəsi ilə bağlı nə düşünürsünüz?

- Müasir Azərbaycan rəssamlarının dünyada tanınması üçün onların mütəmadi olaraq əsərlərinin xaricdə  sərgilərdə nümayiş edilməsini təklif edirəm.

- Azərbaycanda müəllif hüquqları necə qorunur?

- Azərbaycan musiqisinin müəllif hüquqlarının qorunması ilə əlaqədar sosial portal yaradılmalıdır. Bizim musiqimizin müəlliflik hüquqları qorunmalıdır.

Düşünürəm ki, Azərbaycan Milli Alətlər Mərkəzinin yaradılması, eyni zamanda, Azərbaycan Uşaq İncəsənət Mərkəzinin yaradılması da mədəniyyətimizin köklü şəkildə inkişafına xidmət edən addımlardan olardı.

- Sizcə, sadaladığınız bu bəndlərin icrası Azərbaycan mədəniyyətinin köklü şəkildə inkişafına xidmət göstərə bilər?

- Əlbəttə, şübhəsiz. Yuxarıda sadaladığım təkliflər arzuediləndir. Ümid edirəm ki, bu təkliflərdən hər hansı biri mədəniyyətimiz üçün faydalı olar. “Mədəniyyət” kanalının direktoru kimi və ən azı Azərbaycan mədəniyyətinə xidmət edən bir vətəndaş kimi bütün bunları açıqlamağı özümə borc bilirəm. Düşünürəm ki, yaxın gələcəkdə mədəniyyət sahəsində sadaladığım addımlar atılacaq. Təkliflərin kimin tərəfindən edilməsinin heç bir fərqi yoxdur. Əsas məsələ Azərbaycan mədəniyyətinin işıqlı sabahına xidmət etməkdir.