20 Yanvar faciəsi təkcə xalqımızın qan yaddaşına çevrilmədi, Azadlıq uğrunda şəhid olanlar, həm də Azərbaycan musiqisinə dərin iz buraxdı.

Yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə Sovet İttifaqının qoşun hissələrinin Bakıya qanunsuz yedilməsi «azadlıq» carçılarını geri çəkə bilmədi. Onlar gülləyə tuş gəldilər, tank altında qaldılar, şəhidlik zirvəsinə ucaldılar. Xalqımızın qan yaddaşı şərəf tarixinə çevrildi. Milyonlar «azadlıq» deyib, haray çəkməkdən usanmadı. Bəstəkarlarımız bu harayı musiqiyə çevirdi, şəhidlərimizə lay-lay oxudu. Bəstəkar Azər Rzayev «Bakı 90» simfoniyasını yazmaqla, musiqi diliylə 20 yanvar hadisələrini yaddaşa çevirdi.

Tofiq Bakıxanavun «Humayun» simfonik muğamı, Sevda İbrahimovanın «Vətən şəhidlərinə», Oqtay Kazıminin «Şəhidlər simfoniyası», Ramiz Mustafayevin «Bu qan yerdə qalan deyil» vokal-simfonik poeması, Mobil Babayevin «Ağlama torpağım, ağlama» kantatası, Aydın Əzimin «Qətl günü», Fuad Cavadovun «Qara yanvar» xor əsəri, «Arif Mirzəyevin «Yanvar mərsiyələri», Cövdət Hacıyevin «Şəhidlər» simfoniyası Qanlı yanvar faciəsini musiqi tariximizə yaşatdı.

Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə üçrəngli bayrağı öz qanlarıyla Vətən torpağına çəkən şəhidlərə şeir yazdı, bəstəkar Emin Sabitoğlu isə həmin şeirə mahnı bəstələdi. «Şəhidlər ağrısı» bu gün də ürək ağrısıyla səsləndirilir.

Qarabağ mövzusu bəstəkar Vasif Adıgözəlovun yaradıcılığına dərin iz buraxıb. Bəstəkar qanlı yanvar şəhidlərinə sözləri Fikrət Qocaya aid olan «Bir şərqi de» mahnısını bəstələdi.

Şəhidlərimizin əziz xatirəsinə müxtəlif musiqi janrlarında bəstələnən əsərlərin sayı-hesabı yoxdur. Şəhidlər ölməzdir, onlar həm də musiqimizin ruhunda yaşayır.

Ülviyyə Heydərova